ZŁOM PLATYNY

Skup złomu platyny

Platyna - symbol Pt (łac. platinum).

Jest to srebrzystobiały metal szlachetny o lekkim niebieskim zabarwieniu. Naukowo została wyodrębniona w 1735 roku przy wykorzystaniu szeregu procesów chemicznych. Jako odkrywcę platyny niektóre źródła podają Britona Watsona, który uznał ją za odrębny metal w 1750 r. Jej gęstość wynosi 21,45 gramów na centymetr sześcienny co czyni ją metalem dwukrotnie cięższym od srebra i nieco cięższym od złota. Jest kowalna i ciągliwa. Jako metal szlachetny jest chemicznie obojętna, nie reaguje z wodą, tlenem a także kwasem chlorowodorowym i azotowym. Jest pierwiastkiem z podgrupy platynowców, która obejmuje również pallad, rod, iryd, osm i ruten. Metale te znane są z czystości oraz wysokiej temperatury topnienia. Są również niezwykle odporne na korozję. Platyna występuje w postaci rodzimej, w postaci rudy oraz jako zanieczyszczenie rud niklu i miedzi. Największe znalezione samorodki tego metalu ważyły prawie 10 kg.

Największe złoża platyny występują w RPA, w Rosji na Uralu oraz Australii i Kanadzie.

Platyna - rys historyczny

Platyna w porównaniu do srebra czy złota została odkryta bardzo późno bo dopiero na początku XVIII wieku w Kolumbii. Co prawda znana była rdzennym mieszkańcom Ameryk już w czasach prekolumbijskich, lecz ci nie wykorzystywali jej naturalnych właściwości. Do Europy została sprowadzona przez Hiszpanów, którzy myśleli, że mają do czynienia z jakąś odmianą srebra. Na początku XVIII wieku z platyny zaczęto wybijać monety w Rosji jednak po niecałych 20 latach zrezygnowano z tego ze względu na małą rozpoznawalność metalu i zainteresowanie ze strony społeczeństwa rosyjskiego. 

Platyna najczęściej występuje w siarczkach i skałach magmowych a nie znajdziemy jej w rudach metali. Znanych jest również kilka złóż aluwialnych, w których występuje w postaci ziaren. Proces wydobycia i przetwarzania zalicza się do czasochłonnych. Szacuje się, że do wyprodukowania uncji czystej platyny niezbędne jest przerobienie 10 ton rudy, co może zająć nawet 5 miesięcy. Metal ten charakteryzuje się wysoką temperaturą topnienia co znacznie utrudnia jej obróbkę jubilerską. Z tego powodu dopiero w latach dwudziestych XX wieku ludzkość dysponowała odpowiednimi technologiami umożliwiającymi obróbkę tego metalu szlachetnego.

Wykorzystanie platyny w przemyśle

Platyna wykorzystywana jest w jubilerstwie, numizmatyce oraz branży motoryzacyjnej do produkcji katalizatorów samochodowych. Szacuje się, że to branża motoryzacyjna odpowiada za prawie czterdziestoprocentowy popyt na ten pierwiastek. Od kondycji tego sektora gospodarki światowej w dużej mierze zależy cena tego pierwiastka. Właściwości platyny pozwalają na wykorzystywanie jej w technice laboratoryjnej do budowy elektrod czy styków elektrycznych. Poza tym jest wykorzystywana do produkcji płaskich ekranów, narzędzi medycznych i dysków twardych.

W ostatnich latach mocno rozwinęła się branża recyklingu starych katalizatorów, za które skupy płacą coraz wyższe ceny. W latach 2011-2014 ceny platyny osiągały wysokie ceny ze względu m. in. na popyt ze strony branży motoryzacyjnej dlatego drogą platynę zaczęto zastępować ponad dwukrotnie tańszym wtedy palladem. W miarę upływu lat ceny platyny spadły za to ceny palladu poszybowały mocno w górę i obecnie są wyższe niż ceny złota. 

Platyny wydobywa się kilkanaście razy mniej niż złota i ponad sto razy mniej niż srebra. Pomimo to metal ten nie jest aż tak pożądany i wykorzystywany jak Au i Ag. W motoryzacji coraz częściej metal ten jest zastępowany palladem (katalizatory w silnikach benzynowych). Pomimo, że platyny jest znacznie mniej niż złota w ostatnich latach jej cena jest sporo tańsza od złota. Wynika to z faktu, że metal ów nie jest tak popularny ani wśród inwestorów, ani wśród producentów biżuterii czy monet. Od pewnego czasu przemysł samochodowy zgłasza coraz mniejsze zapotrzebowanie na platynę z uwagi na coraz mniejszą popularność silników diesla. Akurat ciekawe jest jak będzie wyglądała dalsza przyszłość cen platyny i palladu z uwagi na fakt iż silniki spalinowe będą z roku na rok ustępować pola silnikom elektrycznym. Nie widać również nadmiernego wzrostu zainteresowania tym metalem szlachetnym ze strony jubilerów. Wielu analityków uważa, że platyna jest metalem niedocenianym i jej ceny mogą wzrosnąć w najbliższych latach. W czasach kiedy tak dużo mówi się o ucieczce od papierowego pieniądza, galopującej inflacji metal ten może zyskiwać na popularności wśród inwestorów. Platyna może być dobrym uzupełnieniem naszych inwestycji.

Monety z platyny

Na początku XIX w. po odkryciu znacznych złóż platyny na Uralu zaczęło rosnąć wydobycie tego metalu w Rosji. W tym czasie metal ten nie był tak ceniony i pożądany jak obecnie. Również był znacznie tańszy od złota pomimo tego iż było go o wiele mniej. Dlatego też Rosja jako jedyny kraj na świecie postanowiła bić platynowe monety obiegowe. Występowały one w nominałach 3, 6 i 12 rubli i ważyły odpowiednio 10,35 g, 20,71 g i 41,41 g. Najbardziej popularne były monety o najmniejszym nominale, których w sumie wybito 1,376 mln sztuk o łącznej masie ponad 14 ton platyny. Monet 6-rublowych wybito 14,846 tys. sztuk a 12-rublowych najmniej bo zaledwie 3473 sztuki. W sumie wszystkie rosyjskie monety platynowe wybite w tamtym okresie ważyły łącznie 14,7 tony. Nietypowe nominały rubli zostały wybrane z kilku powodów. Do produkcji krążków platynowych używano tych samych form, co do monet srebrnych. Platyna była wówczas od srebra sześć razy droższa i dwa razy cięższa. Platynowy krążek o wymiarach srebrnych 25 kopiejek był dwa razy od niej cięższy oraz sześć razy droższy. Na rewersie platynowej monety o wymiarach takich samych jak srebrne 25 kopiejek widnieje napis: "3 ruble na srebro". Odpowiednio, platynowa moneta o tej samej wielkości co srebrne 50 kopiejek ma napis: "6 rubli na srebro", a platynowa moneta o tej samej średnicy co 1 srebrny rubel: "12 rubli na srebro". 

Obecnie również produkuje się monety z platyny jednak są to emisje kolekcjonerskie lub monety bulionowe (lokacyjne), czyli wybite z myślą o osobach chcących zainwestować w ten metal. 

Cena platyny

Jak już wyżej zostało wspomniane na cenę platyny na giełdach światowych największy wpływ ma popyt ze strony branży motoryzacyjnej. Ponieważ w ostatnich latach popyt ten się zmniejszył ceny platyny również spadły dość znacząco. Wystarczy spojrzeć na historyczny wykres cen tego metalu by zauważyć, jak jego cena zmieniała się na przestrzeni ostatnich piętnastu lat. W 2008 roku cena platyny była na poziomie prawie 2200 dolarów za uncję i od tamtego czasu nie zbliżyła się powtórnie do takiej ceny. W chwili obecnej (listopad 2021 roku) cena platyny jest dość stabilna i utrzymuje się w okolicach 1000 dolarów za uncję, plus minus 100 USD. Porównując wykres cen platyny do ceny np. złota widzimy iż złoto dobija do swoich historycznych szczytów natomiast platyna ma jeszcze przed sobą długą drogę by wyrównać swoje maksima z 2008 roku.

Największymi światowymi producentami platyny od wielu lat są RPA i Rosja. Również polska spółka KGHM regularnie co roku produkuje kilkaset kg tego metalu. 

Skup platyny

Firma Femoni zajmuje się również skupem złomu platyny najczęściej w postaci termopar, tygli platynowych i innych narzędzi laboratoryjnych.  Skupujemy również platynowy złom  w postaci zniszczonych wyrobów jubilerskich. Interesują nas także złomy stopów platyny, w których to Pt jest pierwiastkiem dominującym (zawartość powyżej 60%) np PtRh6, PtRh10, PtRh13, PtRh30 itp. 

Ponadto pozyskujemy platynę w postaci termopar:

• termopary typ S (PtRh10),

• termopary typ R (PtRh13),

• termopary typ B.

Jeśli posiadacie Państwo złomy zawierające platynę i nie wiecie co z nimi zrobić zapraszamy do kontaktu telefonicznego w celu wyceny. Obecnie cena platyny w skupie jest uzależniona od aktualnych notowań tego metalu szlachetnego na LME oraz od notowań USD/PLN.

FEMONI Patrycjusz Rygol